Początki telewizji w Polsce: od czerni i bieli do koloru

Telewizja w Polsce - jak zaczęła się era kolorowego obrazu?

Telewizja w Polsce ma swoją historię sięgającą jeszcze lat przedwojennych. Pierwsze próby nadawania sygnału telewizyjnego prowadzono już w 1937 roku w Warszawie, jednak regularna emisja Telewizji Polskiej rozpoczęła się dopiero 25 października 1952 roku. Wtedy wyemitowano pierwszy program – transmisję uroczystości otwarcia Marszałkowskiej Dzielnicy Mieszkaniowej (MDM).

W tamtych czasach dostęp do telewizji był luksusem. Emisja odbywała się wyłącznie w czerni i bieli, a czas antenowy ograniczał się do zaledwie kilkudziesięciu minut dziennie. W całym kraju było tylko kilkadziesiąt odbiorników telewizyjnych. Główny ośrodek nadawczy mieścił się przy ulicy Ratuszowej w Warszawie, a w kolejnych latach zaczęły powstawać regionalne ośrodki TVP m.in. w Krakowie, Katowicach i Poznaniu.

Kiedy pojawiła się telewizja kolorowa w Polsce?

Choć telewizja kolorowa rozwijała się na Zachodzie już od lat 60., w Polsce pierwsze testy barwnego sygnału przeprowadzono dopiero w 1971 roku. Przełomowym momentem był 1 maja 1974 roku – to wtedy Telewizja Polska po raz pierwszy nadała w kolorze pochód pierwszomajowy. Transmisja była realizowana w systemie SECAM, stosowanym w krajach bloku wschodniego, w przeciwieństwie do popularnego na Zachodzie systemu PAL.

Pierwszym programem w pełni zrealizowanym i nadanym w kolorze była transmisja uroczystości państwowych. Od tego momentu TVP zaczęła stopniowo wprowadzać kolorową emisję do festiwali, koncertów, a z czasem także do seriali i codziennych programów.

Telewizory PRL: Rubin, Neptun i inne cuda techniki

Aby móc oglądać programy kolorowe, potrzebny był odpowiedni odbiornik. Rubin – telewizor sprowadzany z ZSRR – był marzeniem wielu rodzin. Miał kolorowy kineskop, choć często również... zapach spalenizny. Stąd popularny żart: „Rubin wyświetla kolor i dym w jednym”. Obok Rubina pojawiały się modele takie jak Elektron (również radziecki) i polskie Neptuny, które zdobyły ogromną popularność.

Telewizory kolorowe w PRL były jednak bardzo drogie i trudne do zdobycia. Zakup odbiornika często wymagał wielomiesięcznego odkładania pieniędzy lub znajomości. Dlatego jeszcze przez wiele lat większość Polaków oglądała telewizję w czerni i bieli – nawet jeśli program był już nadawany w kolorze.

System SECAM – kolor w wersji wschodniej

Wybór systemu SECAM nie był przypadkowy – był to standard obowiązujący we Francji oraz krajach bloku wschodniego. Był niekompatybilny z zachodnim systemem PAL, co dodatkowo utrudniało odbiór zagranicznych programów. Dopiero w latach 90., po zmianie ustroju i otwarciu rynku, Polska przeszła na system PAL, który zapewniał lepszą jakość obrazu i był zgodny z technologią europejską.

Drugi kanał i rozwój sieci

W 1970 roku uruchomiono TVP2, który miał być bardziej edukacyjny i kulturalny. W latach 70. i 80. rozwijano też infrastrukturę – powstawały nowe nadajniki, a telewizja stawała się podstawowym źródłem informacji i rozrywki dla milionów Polaków.

Propaganda i przekaz w kolorze

Kolorowa telewizja była wykorzystywana również propagandowo. Festiwale w Opolu, pochody pierwszomajowe, koncerty i transmisje z ZSRR - wszystko miało wyglądać lepiej i bardziej nowocześnie w oczach społeczeństwa. Z kolorowego obrazu zrobiono wizytówkę sukcesu PRL-u, choć rzeczywistość była często daleka od tego obrazka.

Ciekawostka na zakończenie

W latach 70. wielu posiadaczy czarno-białych telewizorów naklejało na ekran specjalną folię imitującą kolor. Na górze była niebieska (dla nieba), na dole zielona (dla trawy), a w środku czerwona lub różowa (dla ludzi). Efekt? Często śmieszniejszy niż użyteczny.

Dziękujemy za uwagę! Jeśli doczytałeś do końca, z pewnością bez trudu rozwiążesz nasz quiz. Do zobaczenia w kolejnym odcinku edukacyjnej podróży przez historię PRL!